προσκοπισμός

Παιδαγωγική οργάνωση με εξωσχολικό χαρακτήρα, που γεννήθηκε στην Αγγλία και διαδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ιδρυτής της είναι ο Άγγλος στρατηγός Ρόμπερτ Μπάντεν - Πάουελ, που κατά τον πόλεμο των Μπόερς οργάνωσε ένα σώμα παιδιών αγγελιαφόρων. Η εμπειρία του αυτή τον έπεισε πως είναι δυνατό να αξιοποιηθεί για ειρηνικούς σκοπούς η αγάπη για την απλή ζωή και το πνεύμα της περιπέτειας, που είναι κοινά στα παιδιά όλου του κόσμου. Ενδιαφερόμενος για τα εκπαιδευτικά ζητήματα, συζήτησε την ιδέα του με τους σημαντικότερους παιδαγωγούς της εποχής και δημοσίευσε τα βασικά σημεία της μεθόδου του στο βιβλίο του Ο προσκοπισμός για τα παιδιά (Scouting for Boys, 1908). Η πρώτη κατασκήνωση που οργάνωσε στο Μπράουνσι Άιλαντ, ένα νησάκι στις ακτές του Ντόρσετ, συγκέντρωσε 24 παιδιά, από τα οποία μερικά προέρχονταν από το κολέγιο του Ίτον, το αριστοκρατικότερο σχολείο της Αγγλίας, και τα υπόλοιπα από το Iστ Εντ του Λονδίνου, την λαϊκότερη συνοικία. Εκεί μπήκαν οι βάσεις της οργάνωσης, η διαίρεσή της σε μικρές ομάδες, τα παιχνίδια στο ύπαιθρο. Μέσα σε 2 μόνο χρόνια η κίνηση διαδόθηκε σε όλη τη Bρετανική αυτοκρατορία και σε μερικές ξένες χώρες και συγκέντρωσε 123.000 μέλη. Όταν το 1920 οργανώθηκε το πρώτο διεθνές συνέδριο (τζάμπορι) στο Λονδίνο, έστειλαν αντιπροσώπους 32 χώρες. Το 1910 ο Μπάντεν - Πάουελ, μαζί με την αδελφή του Άνιες, δημιούργησε και τον συμπληρωματικό κλάδο του γυναικείου π. και το 1931 τον κλάδο των λυκόπουλων (παιδιών 7-11 ετών), για τα οποία έγραψε το εγχειρίδιο (The Wolf Cub’s Handbook) εμπνεόμενος από τις ιστορίες του Μόγλη από τα Βιβλία της Ζούγκλας του Κίπλινγκ. Το 1917 ιδρύθηκε το κίνημα των rovers, για προσκόπους ηλικίας άνω των 17 ετών. Ιδανικά και οργάνωση. Το ιδανικό και η εκπαιδευτική μέθοδος του π. έχουν σαφώς παιδαγωγική κατεύθυνση σε όλα τα επίπεδα, ενεργή και δημοκρατική. Γίνεται σεβαστή η αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού και υποβοηθάται και καλλιεργείται το πνεύμα του για περιπέτειες και παιχνίδι, το αίσθημα της τιμής, η ικανότητά του για πρωτοβουλία, η αγάπη του για τη ζωή στη φύση και ταυτόχρονα εξαίρεται η αξία της χειρωνακτικής εργασίας και η σημασία της αυτοκυβέρνησης, στην ομαδική ζωή. Ψυχή του μεγάλου προσκοπικού παιχνιδιού, που γίνεται στο ύπαιθρο με τις ομάδες των λυκόπουλων, των προσκόπων και των ρόβερς, είναι η βαθιά ηθική έμπνευση σε μία συγκεκριμένη εμπειρία κοινωνικής συνεργασίας και αυτοεκπαίδευσης. Έμβλημα των προσκόπων είναι το καπέλο των Μπόερς (για τα λυκόπουλα πράσινο δίκωχο), πουκαμισάκι και κοντό παντελόνι, μαντήλι στον λαιμό με το χρώμα της ομάδας. Για να γίνει κάποιος δεκτός στον π., απαιτείται μία περίοδος δοκιμασίας, έπειτα από την οποία, με την τελετή του όρκου, γίνεται η επίσημη είσοδος στην οργάνωση. Ανάλογη είναι και η διαίρεση του γυναικείου κινήματος (οδηγών) που χωρίζονται σε πουλάκια και οδηγούς. Εξάλλου, σε μερικές χώρες συγκροτήθηκαν και τμήματα ναυτοπροσκόπων και αεροπροσκόπων με διαφορετικά εμβλήματα, στολές και δραστηριότητες. O προσκοπισμός, παιδαγωγική οργάνωση που γεννήθηκε στη Μ. Βρετανία και έχει διαδοθεί σε όλο τον κόσμο, καλλιεργεί μεταξύ άλλων την αγάπη προς τη ζωή κοντά στη φύση και προς τη χειρωνακτική εργασία. Ομάδα προσκόπων κατά τη διάρκεια δενδροφύτευσης στον Υμηττό (φωτ. ΑΠΕ). Μικροί πρόσκοποι σε δρόμο της Παλαιστινιακής πόλης Ναμπλούς (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

ο, Ν

κίνηση και οργάνωση για νέους ηλικίας από 11 έως 14 ή 15 ετών η οποία έχει σκοπό την ανάπτυξη τής κοινωνικότητας τού παιδιού, τής σωστής και ιπποτικής συμπεριφοράς του και τών ικανοτήτων του για δραστηριότητες υπαίθρου.

[ΕΤΥΜΟΛ. < πρόσκοπος + -ισμός*].